Analiza SWOT 📊 – czyli mocne i słabe strony przedsiębiorstwa. Definicja i przykłady

Autor: 👤 ePraceo.pl | Aktualizacja: 2024-02-29

Analiza SWOT pomaga przedsiębiorcom optymalizować plany biznesowe i realizowane projekty. Dzięki niej identyfikują mocne strony i szanse oraz słabe strony i zagrożenia jakie na nich czyhają. Dowiedz się jak przeprowadzić analizę SWOT w Twojej organizacji.

Czym jest analiza SWOT?

Analiza SWOT to metoda służąca do opracowania strategii działania przedsiębiorstwa na podstawie określania mocnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń. Analiza ta umożliwia określenie obecnej pozycji firmy oraz zaplanowanie świadomych działań. Analizę tę możemy zastosować zarówno w odniesieniu do przyszłego projektu jak i ogólnej strategii działania całej organizacji.

Analiza SWOT znajduje zastosowanie zarówno w małych firmach i organizacjach non-profit, jak i dużych przedsiębiorstwach. Co ciekawe, tego rodzaju analiza sprawdzi się też w realizacji celów osobistych.

To stosunkowo proste narzędzie, a jednocześnie oferujące całkiem sporo korzyści. Dzięki niemu bez problemu zidentyfikujemy obszary wymagające poprawy, opracujemy plan doskonalenia zespołu i dostosujemy działania do trendów rynkowych.

Co oznacza skrót SWOT?

SWOT to nazwa składająca się z pierwszych liter angielskich słów, które opisują czynniki odgrywające ważną rolę w strategicznym planowaniu rozwoju firmy. Na nich też opiera się cała analiza. 

✅ Strengths (mocne strony)

Mocnymi stronami w analizie SWOT są wszystkie zasoby pozwalające na budowanie wysokiej pozycji przedsiębiorstwa na rynku i przewagi nad konkurencją. Oceny tego czynnika możemy dokonać poprzez np. porównanie podejmowanych inicjatyw czy też działań, z tym co robi konkurencja. Warto w tym celu odpowiedzieć sobie na pytania:

• Co robimy naprawdę dobrze?
• Czy jest coś co oferuje nasza firma, a czego nie jest w stanie zaoferować konkurencja?
• Za co najbardziej cenią nas klienci?

👉 Przykład mocnej strony: 
Dostęp do technologii: Twoja firma posiada wewnętrznie opracowany model językowy wspomagający copywriterów w tworzeniu skutecznych treści. Dzięki temu firma robi to o wiele szybciej przy jednocześnie niższych kosztach.

Mogą to być również:

• wysokie kwalifikacje pracowników,
• dostęp do wysokich technologii,
• wiedza i doświadczenie w branży,
• sprawnie działające procesy,
• płynność finansowa.

✅ Weaknesses (słabe strony)

Słabe strony to wszystkie nieskuteczne działania, które hamują rozwój firmy i wpływają negatywnie na funkcjonowanie organizacji. Są to też braki w dostępie do kadry czy technologii. Dokładne uświadomienie sobie wszystkich słabych stron w odniesieniu do konkurencji będzie stanowić punkt wyjścia do przyszłych działań naprawczych.

W celu ustalenia słabych stron postaraj się odpowiedzieć sobie na pytania:

• Co należałoby w pierwszej kolejności poprawić?
• Co mogłoby poprawić wydajność naszych działań?
• Które z podejmowanych działań osiągają najsłabsze wyniki i co jest tego przyczyną?

Należą do nich: brak doświadczenia w prowadzeniu firmy, brak kompetencji, brak zasobów finansowych, zła reputacja wśród klientów.

👉 Przykład słabej strony:
Zła reputacja przez pogarszające się opinie w wizytówce Google. Negatywne opinie przyczyniają się do tego, że część klientów odchodzi i kupuje w konkurencyjnych sklepach.

✅ Opportunities (szanse)

Szanse mają najczęściej związek z czynnikami zewnętrznymi, które w połączeniu z silnymi stronami firmy mogą przyczynić się do rozwoju organizacji.

Może to być np. zmiana przepisów, wycofanie się konkurenta z rynku, wzrost popytu, nowa grupa klientów, możliwość uzyskania dofinansowania.

Jak wykorzystać szanse? Po pierwsze trzeba dokonać ich identyfikacji. W tym celu należałoby zadać sobie następujące pytania:

• Jakie cele planujemy zrealizować w najbliższym okresie?
• W jaki sposób zamierzamy poprawić słabe strony?
• Czy nasze produkty lub usługi wnoszą coś innowacyjnego na rynek?
• Czy na rynku nastąpiła jakaś zmiana, która mogłaby wznieść nasz biznes na wyższy poziom?

👉 Przykładowa szansa:
W związku z prowadzonym naborem na dodatkowe środki w celu stworzenia nowych stanowisk pracy, zatrudniona zostaje nowa osoba do prowadzenia kont w mediach społecznościowych. Poprawia się przez to widoczność i ogólny wizerunek firmy.

✅ Threats (zagrożenia)

Zagrożenia to czynniki, które stwarzają ryzyko pogorszenia pozycji firmy. Mogą to być m.in. wzrost konkurencji, zmniejszający się popyt, zmiana prawa czy kryzys gospodarczy. Na występowanie tych czynników nie mamy najczęściej żadnego wpływu. Jednak i w tym przypadku należy je zidentyfikować i wziąć pod uwagę podczas analizy strategicznej SWOT.

Odpowiedz sobie na pytania:

• Które zmiany na rynku utrudniają prowadzenie Twojego biznesu?
• Czy konkurencja wprowadza nowe usługi lub rozszerza dotychczasowe?
• Czy zachowanie konsumentów w Twojej branży jest takie samo, czy zaczyna się zmieniać?
• Jakie trendy w ostatnim czasie pojawiły się na rynku, na którym działasz?

👉 Przykład zagrożenia:
Działasz w branży ogrodzeniowej, w której przez lata produkowałeś betonowe bloczki, z których klienci byli zadowoleni. Masz już dostosowaną produkcję i opracowane procesy. Jednak wraz z rozwojem branży budowlanej oferta Twojej konkurencji znacząco wzrasta i w związku z tym zaczynają pojawiać się inne trendy budowy ogrodzeń. 

Jak przeprowadzić analizę SWOT w przedsiębiorstwie? Przykład

1⃣ Dokonaj analizy czynników SWOT

W pierwszej kolejności musimy wypisać wszystkie mocne strony, słabe strony, szanse i zagrożenia. Znaczenie i przykłady poszczególnych czynników przedstawione zostały powyżej. 

Dokonując analizy poszczególnych czynników możemy wykorzystać jeden z 3 rodzajów analizy:

• Historyczny – porównujemy stan obecny ze stanem historycznym.
• Normatywny – obecny sposób prosperowania firmy odnosimy do założonych na ten moment celów.
• Międzyprzedmiotowy – obecny stan firmy odnosimy do średniego stanu konkurencji rynkowej.

Technikę analizy należy wybrać adekwatnie do profilu firmy. Przykładowo, jeśli działalność została założona w ciągu ostatnich kilku miesięcy i nie ma zbyt dużej konkurencji, należy skorzystać z analizy normatywnej.

2⃣ Wypełnij macierz SWOT – przykład analityczny

Obliczamy współczynniki natężenia dla wszystkich czterech czynników, aby dowiedzieć się, który z nich przeważa.

Tabela 1. Obliczanie współczynników SWOT

Z obliczeń wynika, że w tym przypadku wśród czynników wewnętrznych przeważają słabe strony (5,6), a na zewnętrz jest więcej zagrożeń (5,2), niż szans. Dlatego odpowiednie będzie przyjęcie strategii defensywnej, co wynika z poniższej tabeli.

3⃣ Wybierz rodzaj strategii SWOT

W zależności od konfiguracji obliczonych czynników wyróżnia się 4 przypadki i dedykowane dla nich strategie:

Wybór strategii zależy od tego, co w danym momencie przeważa:

• • Strategia agresywna – jeśli przeważają mocne strony oraz szanse, warto skupić się na atutach firmy oraz silnej ekspansji.

• • Strategia konserwatywna – jeśli przeważają mocne strony i jednocześnie jest sporo zagrożeń. Skupiamy się na przezwyciężeniu zagrożeń wykorzystując do tego swoje największe atuty.

• • Strategia konkurencyjna – jeśli dominują słabe strony, jednak szans jest więcej niż zagrożeń. Należy koncentrować się na eliminowaniu słabych stron, aby możliwe było wykorzystywanie w pełni szans z otoczenia.

• • Strategia defensywna – wówczas gdy dominują słabe strony oraz zagrożenia. Skupiamy się wyłącznie na działaniach pozwalających na przetrwanie trudnego czasu.

Czego dowiemy się z analizy SWOT?

Dokładnie przeprowadzona analiza SWOT pomaga określić siłę przedsiębiorstwa i jej pozycję na rynku. Dzięki niej rozpoznajemy mocne i słabe strony firmy oraz szanse i zagrożenia. To na ich podstawie przygotujemy konkretny plan działania i rozwoju firmy.

Analiza SWOT jest narzędziem zmuszającym do myślenia strategicznego i nadzorowania wszelkich zmian w otoczeniu firmy. Dzięki temu obieramy kierunek działania w sposób świadomy i przemyślany.

Analiza SWOT – zastosowanie

Metodę SWOT stosuje się najczęściej do:

• Opracowania biznes planu.
• Zweryfikowania sytuacji wewnątrz i na zewnątrz organizacji, by w razie potrzeby podjąć odpowiednie działania.
• Tworzenia strategicznych planów rozwoju.
• Zweryfikowania czy obrany plan rozwoju jest najbardziej optymalny.
• Określenia hierarchii zadań w celu osiągnięcia konkretnego celu, także w zmiennych warunkach.
• Sprecyzowanie, które czynniki produktów lub usług mają największe znaczenie w przyciąganiu klientów oraz budowanie przewagi konkurencyjnej na ich rozwijaniu i umacnianiu.

Kiedy zrobić analizę SWOT?

Analizę SWOT warto zrobić jeszcze przed rozpoczęciem działalności, już na etapie tworzenia biznes planu. Pozwoli to oszacować jakie szanse na powodzenie ma pomysł i czy w ogóle warto go realizować.

Metoda SWOT ze względu na swoją prostotę chętnie stosowana jest do wyznaczania długofalowej strategii rozwoju przedsiębiorstw i różnego rodzaju organizacji. Podobnie używana jest do planowania jednorazowych projektów i zwiększania ich szansy na powodzenie.

Ponadto stosuje się ją również, gdy pojawiają nie niepokojące sygnały w działaniu organizacji. Wówczas jesteśmy w stanie uzyskać komplet informacji odnośnie przyczyny niepowodzeń oraz podjąć najbardziej właściwe decyzje, adekwatne do sytuacji.